COVİD SIKÇA SORULAN SORULAR

Yeni Koronavirüs (SARS-CoV-2) Nedir?

Yeni Koronavirüs (SARS-CoV-2), ilk olarak Çin’in Vuhan şehrinde Aralık ayı sonlarında solunum yolu rahatsızlığı belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gösteren bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda tanımlanmış bir virüstür. Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunan kişilerde tespit edilmiştir. Daha sonra insandan insana bulaşarak, Vuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki diğer şehirlere ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin diğer eyaletlerine ve diğer dünya ülkelerine yayılmıştır. Coronavirüsler, hayvanlarda veya insanlarda hastalığa neden olabilen bir virüs ailesidir. SARS-CoV-2 virüsü Coronaviridae olarak bilinen geniş bir virüs familyasına aittir. İnsanlarda hastalık yapan 7 farklı tür koronavirüsün, soğuk algınlığı, Orta Doğu Solunum Yetmezliği Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından virüsün resmi adı SARS-CoV-2 (Şiddetli Akut Solunum Sendromu-Koronavirus-2), virüsün neden olduğu hastalık ise COVID-19 olarak belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde salgın, pandemi, yani küresel salgın hastalık olarak ilan edilmiştir.

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu (COVID-19) Nasıl Bulaşır?

Virüs, insandan insana çoğunlukla enfekte olmuş bireylerin öksürük, hapşırık ile ortama saçılan solunum salgısı damlacıkları ve hastaların temas ettiği yüzeylerden göz, ağız, burun mukozası ve el sıkışma ile bulaşabilir. Öte yandan öksürük gibi yollarla yüzeylere yayılabilecek solunum damlacıklarının da bir süre bulaşıcılık özelliği taşıdığı gösterilmiştir. Coronavirüsler genel olarak dış ortamda dayanıklılığı olmayan virüslerdir. Ancak bugün için yeni koronavirüsün bulaşıcılık süresi ve dış ortama dayanma süresi net olarak bilinmemektedir.

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu (COVID-19) Tanısı Nasıl Konur?

Yeni Koronavirüs enfeksiyonu (COVID-19) tanısı için gerekli moleküler testler ülkemizde mevcuttur. Tanı testi Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş 37 farklı COVID-19 Referans Laboratuvarında yapılmaktadır. 

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonunu (COVID-19) Önlemek veya Tedavi Etmek İçin Kullanılabilecek Virüsü Karşı Etkili Bir İlaç Var Mıdır?

Yeni Koronavirüs enfeksiyonunun (COVID-19) virüse karşı etkili bir tedavisi yoktur. Hastanın genel durumuna göre gerekli destek tedavisi uygulanmaktadır. Bazı ilaçların virüs üzerindeki etkinliği araştıran çalışmalar ve klinik araştırma çalışmaları devam etmektedir, ancak şu an için virüse karşı etkili bir ilaç bulunmamaktadır.

Antibiyotikler Yeni Koronavirüs Enfeksiyonunu (COVID-19) Önleyebilir mi veya Tedavi Edebilir mi?

Antibiyotikler virüslere etki etmez, sadece bakterilere karşı etkilidir. COVID-19 enfeksiyonuna neden olan patojen SARS-CoV-2 olarak adlandırılan bir virüstür. Bununla birlikte güncel destek tedavisinde SARS-CoV-2 virüsü enfeksiyonunu müteakip gelişen bakteriyel enfeksiyonlar olabildiğinden, COVID-19 ön tanısı ile hastanelere başvuran pnömoni ve ağır pnömonisi olan hastalarda, bakteriler ve diğer virüsler dikkate alınarak ampirik tedavi planlanır. Ampirik tedavide kullanılacak antibiyotiğin seçimi hastanın klinik durumuna ve Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan tedavi rehberlerine göre yapılır.

Yeni Koronavirüsün (SARS-CoV-2) Kuluçka (İnkübasyon) Süresi Ne Kadardır?

Virüsün kuluçka süresi 2 gün ile 14 gün arasındadır.

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonunun (COVID-19) Neden Olduğu Belirtiler ve Oluşturduğu Hastalıklar Nelerdir?

Belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, bunların oranı bilinmemektedir. En çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir.

Yeni Koronavirüsün (SARS-CoV-2) Kimleri Daha Fazla Etkiler?

Elde edilen veriler doğrultusunda ileri yaş ve eşlik eden hastalığı (astım, diyabet, kalp hastalığı gibi) olanlarda virüsün ağır hastalık oluşturma riski daha yüksektir. Bugünkü verilerle hastalığın %10-15 olguda ağır seyrettiği, yaklaşık %2 olguda da ölümle sonuçlandığı bilinmektedir.

Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu (COVID-19) Ani Ölümlere Neden Olur mu?

Hastalanan kişilerle ilgili yayımlanmış verilere göre hastalık nispeten yavaş bir seyir göstermektedir. İlk birkaç gün daha hafif şikayetler (ateş, boğaz ağrısı, halsizlik gibi) görülmekte sonrasında öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler eklenmektedir. Hastalar genellikle 7 günden sonra hastaneye başvuracak kadar ağırlaşmaktadır. Dolayısı ile sosyal medyada yer alan, birden bire yere düşüp hastalanan veya ölen hastalarla ilgili videolar gerçeği yansıtmamaktadır.

Hastalığa Yakalanmamak İçin Öneriler Nelerdir?

Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler Yeni Koronavirüs (COVID-19) için de geçerlidir. Bunlar; - El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. - Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir. - Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı). - Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık yıkanmalıdır. 

Genel Enfeksiyondan Korunma Önlemleri Nelerdir?

El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağızın tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içinin kullanılması, mümkünse kalabalık yerlere girilmemesi önerilir.